Mikołajki - okazja, by rozpieszczać siebie i innych

Historia

Święty Mikołaj, biskup Miry, ze względu na przypisywane mu legendą uczynki (m.in. cały majątek rozdał biednym), został pierwowzorem postaci rozdającej prezenty dzieciom. Przedstawiany jako starzec z okazałą brodą, często w infule i pastorałem, z workiem prezentów i pękiem rózg w ręce. 6 grudnia (w rocznicę śmierci świętego Mikołaja) grzecznym dzieciom przynosi prezenty (zwykle słodycze), a niegrzecznym (na ostrzeżenie) rózgę.

Mikołaj z Miry to święty katolicki i prawosławny. Najstarsze przekazy o nim pochodzą z VI wieku. Według średniowiecznej hagiografii żył na przełomie III i IV wieku (legendarne przekazy twierdzą, że urodził się około roku 270, a zmarł 6 grudnia między rokiem 345 a 352), był biskupem Miry w Licji, wsławił się cudami oraz pomocą biednym i potrzebującym. W ikonografii św. Mikołaj przedstawiany jest z brodą, w szatach biskupa rytu łacińskiego lub greckiego, z mitrą i pastorałem. Najczęściej w jednej ręce trzyma księgę a drugą wykonuje gest błogosławieństwa. Wśród jego atrybutów występują rekwizyty z legend – między innymi trzy złote kule, trzy jabłka, trzy sakiewki, troje dzieci lub młodzieńców w cebrzyku, kotwica czy okręt.

Kto przynosi prezenty w różnych regionach Polski?

W północno-wschodniej, centralnej i zachodniej Polsce powszechne jest stosowanie zwrotu Święty Mikołaj. Mieszkańcy Wielkopolski, Pomorza Zachodniego, Kujaw, Ziemi Lubuskiej czy Kaszub dostają prezenty od Gwiazdora. Starsi i młodsi mieszkańcy Małopolski czy Podkarpacia – prezentów mogą oczekiwać od Aniołka, w południowo-wschodnim zaś krańcu Polski, a także w niektórych regionach Dolnego Śląska do pracy tej oddelegowana jest Gwiazdka. Na Górnym Śląsku rozdawaniem podarków zajmuje się niejako „osobiście” Dzieciątko, symbolizujące narodzonego Jezusa. W tym zakątkach Polski, w których mieszkają mniejszości wyznania prawosławnego, można spotkać Dziadka Mroza.